AL Riese powstał w 1943 roku jako filia obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Olbrzym był kompleksem przygotowywanym przez nazistów ze względów strategicznych. Miała się tam mieścić m.in. kwatera Hitlera. Imponująca sieć korytarzy powstawała katorżniczą pracą więźniów (polecam dziennik Abrahama Kajzera wydany przez Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy), która była wpisana w plan eksterminacji Żydów.
Widok na górę Włodarz, w której m.in. znajduje się kompleks sztolni
Po wojnie pojawiło się wiele hipotez dotyczących przeznaczenia sztolni w Górach Sowich. Produkcja rakiet, broni jądrowej, gromadzenie łupów wojennych i nader wszystko bezpieczne schronienie, które nawet po przegranej wojnie w przekonaniu Niemców miało pozostać w granicach ich państwa. Przeznaczenie, którego nie sposób do dziś dokładnie określić, stało się tym samym jedną z tajemnic Gór Sowich. Szalenie ciekawe są również mity: eugeniczny plan produkcji nadczłowieka, złoty pociąg ukryty w górach, tajemniczy strażnicy, wiernie czekający na utracenie przez Polaków Ziem Odzyskanych (można ich spotkać wędrując, w okolicach bunkrów w Górach Sowich, rozsianych na licznych stokach, idąc szlakiem i na przełaj), wilkołaki, o których wiele osób zaświadcza, jako zmutowane (być może ofiary eksperymentów medycznych prowadzonych przez III Rzeszę) istoty, nawiązujące fizjonomią do Werwolfu, czy Bursztynowa Komnata, zrabowane przez Niemców oszałamiające XVIII-wieczne dzieło.
Włodarz
Tylko część sztolni kompleksu Riese została udostępniona do zwiedzania, jak kompleks „Osówka”, kompleks „Włodarz”, kompleks „Rzeczka”. Reszta wymaga przygotowania, niektóre zaś grożą zawaleniem. Często są eksplorowane przez speleologów, którzy dostają się do nich poprzez liczne kominy wentylacyjne.
Wiecznie zimne i mokre tunele budzą niepokój, a jednocześnie nie można ze zwiedzania zrezygnować. W lecie radzę wziąć ciepłe ciuchy i porządne obuwie.
Zwiedzać można codziennie przez cały rok. Obowiązują tylko inne godziny. Po więcej szczegółów zapraszamy na witryny internetowe poszczególnych kompleksów:
- sztolnie.pl – kompleks „Rzeczka” w Walimiu, ul. 3-go Maja 26, znak rozpoznawczy, widoczna z głównej drogi rakieta V1.
- osowka.pl – kompleks „Osówka” w Sierpnicy, ul. Świerkowa 29 d , tu również przeprawa łodzią desantową przez zalane tunele. W ofercie wiele tras, m.in. ekstremalna.
- wlodarz.pl – kompleks „Włodarz” w Jugowicach, ul. Górna 71.
